Zalew Siemianówka – opis
Jezioro w liczbach
typ jeziora – Leszczowe
pow. jeziora / pow. wysp
3250 ha / 0 ha
maks. głęb. / średnia głęb.
7 m / 2.5 m
długość jez. / szer. jez.
11 km / 0.8 – 4,5 km
wysokość n.p.m.
145 m.n.p.m.
długość lini brzegowej
57.6 km
klasa czystości wody
IV 2011
województwo / gmina
podlaskie / Michałowo / Narewka
Zalew Siemianówka – zaporowy zbiornik wodny zlokalizowany w dolinie górnej Narwi w województwie podlaskim, bezpośrednio na północ od Puszczy Białowieskiej. Największy zbiornik wodny na Podlasiu, trzeci co do wielkości zbiornik zaporowy w kraju.
Powstał w latach 1977−1990 w wyniku spiętrzenia wody zaporą ziemną zbudowaną w przewężeniu doliny na 367,38 kilometrze biegu rzeki w rejonie Łuka i Rybaki.
Zasilany jest wodami z rzek : Narwi, Kołonnej i Pszczółki biorących początek na Białorusi. Po stronie polskiej dopływy pochodzą z polderów : Cisówka, Budy, Babia Góra, Siemianówka, oraz zlewni rzeki Łuplanki. Zbiornik znajduje się na terenie gmin Michałowo i Narewka – obszarze objętym projektem Zielonych Płuc Polski.
Przy maksymalnym poziomie spiętrzenia 145,00 m n.p.m. zbiornik mieści 79,5 mln m³ wody zgromadzonych na powierzchni 32,5 km².
Długość zalewu wynosi 11 km ( max 13,5 km ), szerokość od 0,8 km w rejonie zapory do 4,5 km w jego części środkowej, a średnia głębokość 3,5 m.
Pojemność użytkowa zbiornika równa jest 62 mln m³.
Przy spiętrzeniu minimalnym – na poziomie korony progu stałego budowli upustowej równym 142,30 m n.p.m. – powierzchnia zalewu wynosi 11,7 km², a pojemność zbiornika 17,5 mln m³,
Średnia głębokość przy napełnieniu całkowitym wynosi 2,5 m, maksymalna 7,0 m.
Przy minimalnym napełnieniu odpowiednio: 1,5 m i 4,1 m.
Zbiornik Siemianówka jest rozczłonkowany na basen główny (zachodni), istniejący nawet w fazie minimalnego napełnienia (o maksymalnych głębokościach) i basen wschodni – płytki, okresowo zalewany.
Linią graniczną obydwu akwenów jest linia kolejowa (dwa tory: wąski i szeroki – rosyjski) na wysokim sztucznym, umocnionym nasypie kolejowym
(linia kolejowa Siedlce- Czeremcha- Hajnówka- Siemianówka- Cisówka- Swisłacz na Białorusi ).
Linia brzegowa basenu wschodniego jest trudna do określenia z głęboko wciętą na północy zatoką w rejonie wsi Bachury, płytką, o zmiennej, zależnej od piętrzenia linii brzegowej.
Na zaporze czołowej zbudowano w 1996 roku elektrownię wodną o mocy 165 kW.
Dwa jej turbozespoły o mocy 82,5 kW zainstalowano na wlotach (lewym i środkowym) upustów dennych budowli upustowej. Produkcja roczna elektrowni w pełni zaspakaja potrzeby energetyczne całego zbiornika, a nadwyżka przekazywana jest do energetycznej sieci krajowej.
Innymi obiektami infrastruktury technicznej zbiornika są:
5 zapór bocznych o łącznej długości 8 250 m, maksymalnych wysokościach od 2,1m do 3,5 m, szerokości korony 3 m i nachyleniu skarp 1:2,5;
5 pompowni odwadniających o wydajności od 0,9 do 2,8 m3/s i łącznym wydatku 8,87 m3/s;
zapora czołowa o długości 810 m, szerokość korony 9 m, z usytuowaną w środkowej części budowlą upustową o świetle 3x 6 m – zamknięcia ruchome klapowe – stalowe – podnoszone siłownikami hydraulicznymi o mocy 60 Mg;
systemy melioracyjne terenów przyzbiornikowych na powierzchni 1925 ha (łącznie z polderami);
uregulowane koryto Narwi poniżej zapory na długości 8,4 km;
24 km dróg, 40 km linii energetycznych i 70 km linii telekomunikacyjnych.
Do obiektów i urządzeń towarzyszących powstałych równolegle z budową zbiornika należą: baza zaplecza wykonawcy, której część stanowi obecnie biura i zaplecze służb eksploatacyjnych, osiedla: w Bondarach i Michałowie, sieć wodociągowa, kolektor sanitarny wraz z oczyszczalnią ścieków, zimowisko sprzętu pływającego oraz zakład rybacki Polskiego Związku Wędkarskiego.
Zalew upodobała ogromna ilości ptactwa wodnego i błotnego – dzięki stworzeniu korzystnych warunków do jego bytowania. Wysuwane były sugestie objęcia wschodniej części zbiornika z przyległym terenem ochroną prawną – jako ostoja dzikiego ptactwa i rezerwat przyrody. Plany te jednak upadły ze względu na późniejsze poczynania naukowców i gospodarzy zalewu.
Po kilku latach istnienia zalewu zauważono intensywny rozwój sinic.
W celu ich likwidacji postanowiono dokonać wymiany wody, struktury pogłowia ryb i roślinności przybrzeżnej, oraz uprzątnąć linię brzegową.
W związku z tym doprowadzono do obniżenia poziomu wody do stanu, gdzie praktycznie przestał istnieć akwen wschodni.
Efektem tych bezmyślnych działań było pozbawienie miejsc lęgowych wielkiej ilości ptactwa (do dnia dzisiejszego tej straty nie odrobiono).
W ciągu kilku lat utrzymywania obniżonego poziomu wody nie dokonano zmian roślinności, ani też nie uprzątnięto linii brzegowej. Dokonano za to dużego spustoszenia wśród ptactwa, ryb i wędkarzy, którzy uwielbiali to miejsce.
Wymiany struktury ryb nie dokonano. Mimo, iż nie zarybia się już takimi ilościami ryb karpiowatych, jak kiedyś, to nadal, mimo odmiennych deklaracji gro odłowów ( rybackich i wędkarskich ) stanowią ryby drapieżne – ponad 70%.
Najrozsądniejszym, najprostszym i najtańszym rozwiązaniem byłoby spiętrzenie i utrzymywanie poziomu wody w granicach maksymalnej rzędnej. Taki poziom powodowałoby, że temperatura wody byłaby niższa, a tym samym utrudniałaby rozwój sinic. Nie najrozsądniejsze wydaje się również rozwiązanie sposobu wypływu wody ze zbiornika. Woda wypływa poprzez turbiny elektrowni w dolnej części zapory. Powoduje to, że ze zbiornika wypływa woda najchłodniejsza, z dolnych partii zbiornika. A ciepła woda górnych warstw stoi miesiącami i gnije.
W 2010 roku oddano do użytkowania Ośrodek Turystyczno-Rekreacyjny i Kulturalny w Starym Dworze, składający się z amfiteatru, 2 budynków socjalnych, plaży (z trzema pomostami o długości 25m), 6 wiat ogniskowych, 2 boisk do tenisa, badmintona oraz do siatkówki, koszykówki, placu zabaw dla dzieci, miejsca na caravaning oraz parking. Całość obiektu jest oświetlona oraz monitorowana, a cały przyległy teren uzbrojony w sieć wodno-kanalizacyjną.
gatunki ryb
liczne : szczupak, okoń, płoć, leszcz, lin, karp, karaś,sum, węgorz, jaź,
pozostałe : krąp, wzdręga, ukleja, jazgarz, boleń.